ارزیابی مقایسه‌ای قابلیت داده‎های LISS-III و LISS-IV ماهواره IRS-P6 در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل‌های شهرستان جوانرود)

به‌منظور مقایسه داده‎های دو سنجنده LISS-III و LISS-IV ماهواره 6IRS-P در تهیه نقشه تراکم تاج پوشش جنگل‌های زاگرس، داده‌های این سنجنده‌ها در بخشی از جنگل‌های شهرستان جوانرود مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. بررسی کیفی داده‎ها از نظر هندسی و رادیومتری انجام شد. برای استخراج بهتر اطلاعات از پردازش‎های مختلف بهبود و بارزسازی تصاویر، تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی، نسبت‌گیری‌های طیفی و ایجاد شاخص‌های گیاهی مناسب استفاده شد. واقعیت زمینی نمونه‎ای از طریق روش تصادفی سیستماتیک و با شبکه‎ای به ابعاد 300×300 متر و با سطح قطعات نمونه 60×60 مترمربعی تهیه گردید. در هر قطعه نمونه میزان تاج پوشش درختان برداشت و درصد تاج پوشش کل درختان در هر قطعه نمونه و در هر هکتار محاسبه شد و طبقه‌بندی طبقات براساس تعاریف سازمان جنگل‌ها و مراتع صورت گرفت. 25 درصد از قطعات نمونه از هر طبقه تراکمی به‌عنوان نمونه تعلیمی، انتخاب شدند. بهترین ترکیبات باندی با توجه به معیار واگرایی انتخاب گردید. طبقه‎بندی داده‎ها به روش نظارت شده و با طبقه‎بندی‌کننده‌های حداقل فاصله و حداکثر احتمال صورت گرفت. نقشه واقعیت زمینی با 75 درصد قطعات نمونه باقی‌مانده تهیه و نتایج طبقه‎بندی با نقشه یاد شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. بالاترین صحت کلی و ضریب کاپا در طبقه‌بندی 4 طبقه‌ای، با استفاده از داده‌های LISS-III به‌ترتیب معادل 77/65 درصد و 45/0 و در طبقه‌بندی انجام شده با استفاده از داده‌های اولیه LISS-IV، به‌ترتیب معادل 33/55 درصد و 28/0 می‌باشد. با تجمیع 5×5 پیکسل تصاویر سنجنده LISS-IV و طبقه‌بندی مجدد تصاویر میزان صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب به 27/63 درصد و 48/0 رسید. پس از ادغام طبقه‌های دارای تفکیک‌پذیری پایین و طبقه‌بندی با 2 طبقه بهترین نتایج به‌دست آمده، با استفاده از داده‌های LISS-III و میزان صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب برابر با 68/78 درصد و 57/0 با ترکیب 6 باندی منتخب و طبقه‌بندی‌کننده حداکثر احتمال بوده است. همچنین، با استفاده از داده‎های تجمیع‌سازی شده LISS-IV، بالاترین صحت کلی و ضریب کاپا به‌ترتیب 78/0 و 57/0 با ترکیب 6 باندی منتخب و طبقه‌بندی حداقل فاصله از میانگین به‌دست آمد. نتایج نشان داد که داده‎های LISS-III در مقایسه با داده‌های LISS-IV به‌دلیل برخورداری از باند مادون قرمز میانی از قابلیت بهتری برخوردارند و افزایش قدرت تفکیک مکانی داده‌های سنجنده LISS-IV به‌دلیل ماهیت مشخصه تراکم تاج پوشش از نظر محاسبه آن در واحد سطح، تأثیری بر بهبود نتایج نداشته است. به‌طورکلی نتایج نشان داد که عوامل مختلفی مانند تنک بودن جنگل در بیش‌تر قسمت‌های منطقه و تداخل طیفی خاک با پوشش زمینه، وجود قطعات غیر‌جنگلی فراوان و پراکنده در داخل جنگل باعث شده است تا تداخل طیفی جنگل و غیرجنگل بیش‌تر شود. همین امر باعث شده تا صحت کلی و ضریب کاپای نقشه‌های به‌دست آمده از طبقه‌بندی بالا نباشد و داده‌های یاد شده از قابلیت بالایی در تهیه نقشه تراکم این جنگل‌ها برخوردار نباشند.